Μια ματιά στο Malbec και την Αργεντινή

Το Malbec είναι μια ποικιλία αμπέλου με μαύρη φλούδα, η οποία προέρχεται από τη νοτιοδυτική Γαλλία, αλλά τώρα είναι γνωστή ως το εθνικό σταφύλι της Αργεντινής. Η επιτυχία του στην νοτιο-αμερικάνικη χώρα έδωσε πνοή στην ποικιλία αφού στη Γαλλία είχε ατονίσει το ενδιαφέρον για την καλλιέργειά της.
Το Malbec τυπικά ωριμάζει στο μέσο της καλλιεργητικής περιόδου και παράγει μικρά, έντονα χρωματισμένα σταφύλια. Δεδομένου ότι είναι αρκετά ευαίσθητο, το επίπεδο ωριμότητας παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη μετέπειτα δομή του κρασιού. Σε γενικές γραμμές, τα γαλλικά Malbec τείνουν να είναι πιο ρουστίκ και ταννικά, ενώ τα κρασιά από την Αργεντινή είναι πλούσια, ώριμα και ζουμερά. Και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, τα Malbec γενικά αγαπούν τη δρυ γιατί ενισχύει τη δομή τους και τη δυνατότητα μακροχρόνιας παλαίωσής τους.
Στη Γαλλία, το Malbec είναι το σταφύλι του Cahors. Πρέπει να αποτελεί το 70% τουλάχιστον του οίνου AOC Cahors, συνοδευόμενο από Merlot και Tannat. Ήταν επίσης ένα συνηθισμένο συστατικό στα κόκκινα χαρμάνια από το Bordeaux. Και στις δύο αυτές περιοχές η ποικιλία παραδοσιακά είχε το τοπικό της όνομα - Cot - αλλά, λόγω της επιτυχίας του Malbec στην Αργεντινή, είναι τώρα πια περισσότερο γνωστή από αυτό το διεθνώς αναγνωρισμένο όνομα. Στην κοιλάδα του Λίγηρα, το Malbec συνδυάζεται με το Cabernet Franc και το Gamay, μερικές φορές ως μέρος ενός αφρώδους Saumur. Ο 20ός αιώνας παρουσίασε μερικές σημαντικές αποτυχίες για το Malbec ως ποικιλία αμπέλου. Η σημασία του στο Μπορντό μειώθηκε σημαντικά μετά τον μεγάλο παγετό του 1956, ο οποίος σκότωσε πολλά από τα παλαιότερα αμπέλια της περιοχής. Στα επόμενα χρόνια, οι περισσότεροι παραγωγοί επέλεξαν να επαναφυτεύσουν τα αμπέλια τους όχι με το Malbec, αλλά με πιο αξιόπιστες και οικονομικά βιώσιμες ποικιλίες όπως το Merlot. Το Malbec υπέστη παρόμοιες απώλειες κατά τη διάρκεια του εθνικού σχεδίου αμπελοκαλλιέργειας της Αργεντινής στα τέλη της δεκαετίας του '80, κατά τη διάρκεια του οποίου ξεριζώθηκε ένας μεγάλος αριθμός αμπελώνων Malbec (συμπεριλαμβανομένων μερικών από τους παλαιότερους της Νότιας Αμερικής). Η ευαισθησία της ποικιλίας στον παγετό και άλλες αρρώστιες δεν ενθάρρυνε ποτέ τους Ευρωπαίους παραγωγούς να το καλλιεργήσουν, αλλά στα ξηρότερα κλίματα της Νότιας Αμερικής το Malbec έχει βρει το περιβάλλον που του ταιριάζει.

Η πιο συχνή ταμπέλα στους αμπελώνες της Αργεντινής

Τα Malbec της Αργεντινής καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα στυλ κρασιού. Σε χαμηλότερα υψόμετρα η ποικιλία τείνει να είναι πιο λεπτόφλουδη ιδανική για ροζέ και απλά κόκκινα, ειδικά σε οινοποιήσεις με carbonic maceration όπου μπορούν να παραχθούν καταπληκτικά ελαφρά και δροσερά κρασιά. Στις πλαγιές των Άνδεων, η ποικιλία αναπτύσσει χοντρή φλούδα και μια μεγαλύτερη συγκέντρωση γεύσεων. Τα κρασιά από αυτά τα μεγαλύτερα υψόμετρα είναι πιο αρωματικά και έχουν έντονο, ζωντανό χρωματισμό ενώ κατατάσσονται ανάμεσα στα καλύτερα κρασιά της Νότιας Αμερικής. Οι πολύ υψηλότεροι αμπελώνες της Αργεντινής, στην επαρχία Salta, φθάνουν σε υψόμετρα περίπου 3000 και δίνουν ακόμα μεγαλύτερη συγκέντρωση αρωμάτων στο Malbec.
Έτσι λοιπόν η Αργεντινή είναι σήμερα ο κυριότερος παραγωγός Malbec στον κόσμο, με 97.574,91 στρέμματα αμπελώνων φυτευμένων σε ολόκληρη τη χώρα, ακολουθούμενη από τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, τη Νότια Αφρική, τη Νέα Ζηλανδία και τις ΗΠΑ. Οι Αργεντινοί παραγωγοί έχουν αναπτύξει το Malbec σε όλες τις αμπελουργικές περιοχές της χώρας. Σήμερα Malbec μπορούμε να βρούμε σε όλη την οροσειρά των Άνδεων, από τη Σάλτα μέχρι την Παταγονία. Η Mendoza είναι ο κύριος παραγωγός στη χώρα, με 84.253,15 στρέμματα, που αντιπροσωπεύουν το 86% του συνόλου των αμπελώνων Malbec. Το San Juan καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση με 5,157,68 στρέμματα, ακολουθούμενη από τη Salta με 2.793,11 στρέμματα, την Παταγονία (Neuquén και Río Negro) με 2.457,05 στρέμματα και την La Rioja με 1.755,71 στρέμματα. Τα Malbec έχουν ελεγχόμενη ονομασία προέλευσης (DOC) σε αρκετές περιοχές της Αργεντινής, γεγονός που βοηθά στην προστασία του ονόματος της περιοχής και αναγκάζει τους οινοπαραγωγούς να διατηρήσουν την υψηλή ποιότητα των κρασιών. Το Malbec του Luján de Cuyo ήταν η πρώτη ονομασία προέλευσης (DOC) της Αργεντινής.

Η Quinta normal

Το σχέδιο της Quinta Normal

Στις 17 Απριλίου 1853, με την υποστήριξη του κυβερνήτη της Mendoza Pedro Pascual Segura, υποβλήθηκε νομοσχέδιο για την ίδρυση ενός Quinta Normal (πρότυπου κτήματος) και μιας σχολής γεωργίας. Η Βουλή των Αντιπροσώπων της Αργεντινής επικύρωσε το νομοσχέδιο αυτό ως νόμο στις 6 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους. Οι προσπάθειες που κατέβαλαν ο Michel A. Pouget -Γάλλος αγρονόμος που προσελήφθη από την κυβέρνηση-  και ο Domingo Faustino Sarmiento -Κυβερνήτης της Mendoza και μετέπειτα Πρωθυπουργός της Αργεντινής- διαδραμάτισαν βασικό ρόλο στη διαδικασία αυτή. Η 17η Απριλίου επιλέχθηκε από τον οργανισμό Wines of Argentina για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας του Malbec, όχι μόνο επειδή η δημιουργία του Quinta Normal αντιπροσωπεύει τον μετασχηματισμό της αργεντίνικης οινοποίησης, αλλά επειδή αποτέλεσε την αφετηρία για την ανάπτυξη αυτής της ποικιλίας που αποτελεί ναυαρχίδα για τη βιομηχανία οίνου της Αργεντινής παγκοσμίως.


Βιβλιογραφία:
J. Robinson Vines, Grapes & Wines Mitchell Beazley 1986

Jancis Robinson, ed. (2006). The Oxford Companion to Wine (3rd ed.). Oxford University Press

Oz Clarke. Encyclopedia of Grapes. Harcourt Books, 2001

Phenolic Composition of Malbec: A Comparative Study of Research-Scale Wines between Argentina and the United States, American Society for Enology and Viticulture, October 2014

H. Johnson & J. Robinson. The World Atlas of Wine.  Mitchell Beazley Publishing, 2005

Maul, E.; Eibach, R. (1999-06-00). "Vitis International Variety Catalogue". Information and Coordination Centre for Biological Diversity (IBV) of the Federal Agency for Agriculture and Food (BLE), Deichmanns Aue 29, 53179 Bonn, Germany